Laat meester Tirez over het medisch recht en het Fonds Medische Ongevallen vertellen, en je bent vertrokken voor meerdere blogs over het onderwerp. Deze keer nemen we het M.O.Z.A. onder de loep: het Medisch Ongeval Zonder Aansprakelijkheid. Waarom riep de wetgever dit vergoedingsprincipe in het leven? Wat zijn de voorwaarden? En wat is abnormale schade precies? Een nog diepere duik in het topic!
Elke medische ingreep, van het verwijderen van je wijsheidstanden tot een openhartoperatie, houdt risico’s in. Bij medische ongevallen is het daarbij niet altijd even duidelijk of er sprake is van een fout door de zorgverlener of dat het simpelweg een complicatie is – een ongewild gevolg van een medische behandeling. Vóór de oprichting van het Fonds Medische Ongevallen kreeg een slachtoffer van een complicatie zonder fout van een zorgverlener, het deksel op de neus: geen schadevergoeding. Daarom werd het M.O.Z.A. in het leven geroepen bij de oprichting van het Fonds. Al geldt dat wel enkel voor slachtoffers van ‘uitzonderlijke’ complicaties. Maar wat maakt iets nu uitzonderlijk?
We openen het wetboek, waarbij de wet van 31/03/2010 het volgende zegt: ‘Een medisch ongeval zonder aansprakelijkheid is een ongeval dat verband houdt met een verstrekking van gezondheidszorg dat geen aanleiding geeft tot de aansprakelijkheid van een zorgverlener, dat niet voortvloeit uit de toestand van de patiënt en dat voor de patiënt abnormale schade met zich meebrengt.’ Hieruit kan je een aantal algemene voorwaarden afleiden, die sterk lijken op de modaliteiten bij een aansprakelijkheidsdiscussie . Allereerst moet er een causaal verband zijn met de zorg die verleend werd. Daarbij mag het ongeval ook niet voortvloeien uit de aandoening zelf of het gevolg zijn van een therapeutisch falen of een verkeerde diagnose. Vrij duidelijke voorwaarden tot dit punt, zou je denken. Maar om te spreken van een M.O.Z.A., moet er echter ook beslist worden dat er sprake is van ‘abnormale schade’. En laat dat nu net het punt zijn waarrond veel discussie ontstaat.
Want wat is abnormale schade? De wetgever geeft de volgende wollige omschrijving: ‘De schade is abnormaal wanneer ze zich niet had moeten voordoen rekening houdend met de huidige stand van de wetenschap, de toestand van de patiënt en zijn objectief voorspelbare evolutie.’ Waar het eigenlijk gewoon op neerkomt? Het moet een echt uitzonderlijke situatie zijn. De concrete invulling van het begrip abnormale schade liet de wetgever over aan de praktijk, bij het Fonds Medische Ongevallen zelf en de rechtspraak. Waarom? Omdat er over de jaren heen wel dossiers zouden ingediend worden waardoor de term vanzelf een vaste betekenis zou krijgen. Omslachtig misschien, maar anno 2024 tekenen de grote lijnen van de term abnormale schade zich toch af in twee hoofdcriteria.
Bij de vraag naar abnormale schade worden twee hoofdcriteria gebruikt. Het eerste is dat van de vermijdbaarheid: bestond er volgens de hoogste stand van de wetenschap een alternatieve behandelingsmethode voor het probleem, met dezelfde kans op slagen, maar met minder risico’s? Dit criterium heeft in de praktijk vaak weinig waarde, aangezien er bijna altijd een fout van de zorgverlener is wanneer die niet voor de behandeling met de minste risico’s koos. En, zoals de aandachtige lezer intussen weet: als er een fout werd gemaakt, kom je automatisch terecht in de aansprakelijkheidssfeer. Het tweede hoofdcriterium is de vraag naar de (on)voorzienbaarheid van de schade. Als de schade onvoorzienbaar was, dan is ze per definitie abnormaal.
Gelet op het belang van het tweede criterium en de wollige omschrijving in de wet, ontwikkelde het Fonds Medische Ongevallen zelf een aantal subcriteria. Deze staan niet expliciet in de wet vermeld, maar worden door het Fonds en de meeste rechtbanken wel als leidraad meegenomen in beslissingen. Men stelt de vraag of de voorgedane complicatie regelmatiger voorkomt bij operaties of behandelingen, of dat ze net zeer zeldzaam is. Een andere vraag is: verschilt het schadeverloop van wat er verwacht kon worden bij dergelijke complicatie? Neem nu het ontstaan van ernstige zenuwschade na een lokale verdoving, een vrij frequent voorkomende complicatie waarvan de gevolgen meestal meevallen. Maar soms zijn de consequenties wél heel groot, zoals levenslange zenuwpijnen. Dan spreken we over abnormale schade.
Het Fonds kijkt ook naar de gezondheidstoestand van de patiënt die een invloed kan hebben op de complicatie. Wanneer iemand kerngezond is en door een complicatie na een zorgverstrekking eindigt met ernstige schade, heeft die persoon meer kans om een erkenning van abnormale schade te krijgen dan iemand die oorspronkelijk al aan meerdere aandoeningen leed. Een laatste criterium dat het FMO gebruikt, is de mate waarin de schade anatomisch gerelateerd is aan de behandelde regio. Hoe meer gerelateerd, hoe ‘normaler’ de schade is. Wie net een operatie aan de schouder achter de rug heeft, kan wellicht een complicatie ter hoogte van de schouder verwachten. Dit bijzondere criterium weegt veel minder door, zeker in de rechtspraak, omdat veel complicaties zich per definitie zullen voordoen op de plaats van het lichaam waar de zorgverstrekking zich situeerde. Een kluwen, dat medisch recht!
Kan jij er nog aan uit? Wij gelukkig wel. Want wie een medisch ongeval meemaakte, wil zich niet bezighouden met het uitkammen van de kleinste lettertjes van de wet.
Contacteer ons met je verhaal en we bekijken graag hoe we je kunnen helpen! www.feitelijkadvocaten.be/contact.
Feitelijk Advocaten
Lambroeckstraat 10/1, 9200 Dendermonde
Jef De Pauwstraat 61, 9100 Sint-Niklaas
T. 052 21 31 82 M. kantoor@feitelijkadvocaten.be
www.feitelijkadvocaten.be
volg ons op LinkedIn & Instagram
Algemene voorwaarden | Privacy | disclaimer | Dienstenwet
by weareconnected